TÜRK DİLİ I VE TÜRK DİLİ II DERS İÇERİKLERİ VE KAYNAK ESERLER

Dersin Adı Yarıyılı Z/S T+U Kredisi AKTS
Türk Dili I Güz Yarıyılı Zorunlu 2+0 2 2

 

Dersin Kodu TRK101
Dersin Dili Türkçe
Dersin Amacı Çağın sürekli ilerleyen şartlarına uygun olarak farklı alanlarda öğrenim gören gençlerimize ana dili sevgisini ve bilincini kazandırmak. Hayatın her alanında ve her meslek grubunda gerekli olan dilin doğru, güzel ve etkili kullanılması. Öğrencilere her alanda kendilerini yeterli ve açık bir biçimde ifade edebilme becerisinin kazandırılması. Mesleki yönden çağdaş bilgilerle donanmış bireyleri dil ve edebiyat tarihi yönünden aydınlatmak.
Dersin Öğrenme Çıktıları 1. Dilin tanımını yapar, dilin millet hayatındaki yerini ve önemini bilir. 2. Yeryüzündeki dillerin köken ve yapı bakımından sınıflandırılması konusunda yorum yapar.

3. Türk dilinin hangi dil ailesi içerisinde yer aldığını bilir. Konuşma dili ve yazı dili arasındaki farkları ayırt eder.

4. Türk dilinin belgelerle takip edilebilen dönemlerini ve bu dönemler içerisindeki başlıca gelişmeleri yorumlar.

5. Kelimenin tanımını yapar, kelimeleri ek ve köklerine ayırır.

6. Nitelik ve işlev bakımından kelime türlerini ayırt eder.

7. Cümleyi öğelerine ayırır, cümlede kullanılan kelime gruplarını bilir. 8. Noktalama işaretlerini yerinde kullanır.

9. Yazım kurallarını dikkat ederek yazı yazar.

10. Anlatım bozukluğu bulunan cümleleri tespit edip bunlardaki bozuklukları giderir.

11. Türkçedeki ses olaylarını bilip örnekler üzerinde tespit eder.

 

DERS İÇERİĞİ
1. HAFTA DİL NEDİR? DİLLERİN DOĞUŞU NASIL OLMUŞTUR?

Dilin tanımı, özellikleri, millet hayatındaki yeri. Dillerin doğuşu üzerine geçmişten bu yana ileri sürülen teoriler.

2. HAFTA YERYÜZÜNDEKİ DİLLER VE DİL TÜRLERİ

Yeryüzündeki dillerin köken ve yapı bakımından sınıflandırılması, varlığı kabul edilen başlıca dil aileleri, konuşma dili ve yazı dili.

3. HAFTA TÜRK DİLİNİN TARİHİ GELİŞLİMİ

Türk dilinin tarih sahnesine çıkışı, Türk dilinin belgelerle takip edilebilen ve edilemeyen dönemleri, belgelerle takip edilebilen dönemler içerisindeki başlıca eserler ve şahsiyetler.

4. HAFTA TÜRKLERİN KULLANDIĞI BAŞLICA ALFABELER-TÜRK DİLİNİN BUGÜNKÜ DURUMU

Türklerin tarih boyunca kullandıkları başlıca alfabeler, Türk dilinin bugünkü durumu ve Dünya üzerindeki yayılma alanları, yaşayan Türk lehçeleri.

5. HAFTA TÜRKÇEDE SESLER VE TÜRKÇENİN SES ÖZELLİKLERİ (FONETİK)

Türkçedeki seslerin çeşitli yönlerden sınıflandırılması, Türkçe kelimelerin ses özellikleri, Türkçede ses olayları.

6. HAFTA KELİME BİLGİSİ (MORFOLOJİ)

Kelimenin tanımı, kök ve ek kavramı, yapım ve çekim ekleri, nitelik ve işlev bakımından kelime türleri.

7. HAFTA CÜMLE BİLGİSİ (SENTAKS)

Cümlenin tanımı; Cümlenin kuruluşunda yer alan kelime grupları; Cümlenin Öğeleri; Yapı, anlam, öğe dizilişi gibi özellikleri bakımından cümle çeşitleri; Cümle tahlil uygulamaları.

8. HAFTA YAZIM KURALLARI-1

Büyük harflerin kullanıldığı yerler; Tarih, ay ve gün adlarının yazımı; Sayıların yazımı; Kısaltmaların yazımı.

9. HAFTA YAZIM KURALLARI-2

Birleşik kelimelerin yazımı; Bağlaç ve bulunma eki olarak kullanılan ‘De’nin yazımı; Bağlaç ve ilgi zamiri olarak kullanılan ‘Ki’nin yazımı; ‘Mi’ soru ekinin yazımı; Satır sonuna sığmayan kelimelerin bölünmesi.

10. HAFTA NOKTALAMA İŞARETLERİ-1

Nokta, virgül, noktalı virgül, üç nokta, soru işareti, ünlem işareti, kısa çizgi, uzun çizgi, eğik çizgi, tırnak işareti, kesme işareti ve ‘den den’ işaretinin kullanıldığı yerler ve bunların kullanımına dair örnekler.

11. HAFTA NOKTALAMA İŞARETLERİ-2

Yay ayraç, köşeli ayraç, kesme işaretinin kullanıldığı yerler ve bu işaretlerin kullanımına dair örnek kullanımlar; Noktalama işaretleri üzerine uygulama soruları.

12. HAFTA ANLATIM BOZUKLUKLARI-1

Anlama Dayalı Bozukluklar: Gereksiz sözcük kullanımı; Anlam bulanıklığı; Anlamca çelişen sözcüklerin kullanılması; Sözcüğün yanlış anlamda kullanılması; Sözcüklerin birbiriyle karıştırılması; Atasözü ve deyimlerin yanlış kullanılması; Mantık hataları.

13. HAFTA ANLATIM BOZUKLUKLARI-2

Yapıya Dayalı Bozukluklar: Özneyle ilgili anlatım bozuklukları; Yüklemle ilgili anlatım bozuklukları; Tümleçle ilgili anlatım bozuklukları; Tamlama yanlışlarından kaynaklanan bozukluklar; Eklerle ilgili anlatım bozuklukları.

14. HAFTA TÜRKÇENİN GÜNCEL SORUNLARI

Türkçenin bugün yüz yüze geldiği sorunlar: Anadili bilinci sorunu; İngilizcenin dünyada artan ve Türkçeye de yansıyan etkisi karşısında duyarsızlaşma sorunu; Nitelikli bir yabancı dil eğitimi yerine yabancı dille eğitime yönelme ve o tür kurumlara saygınlık kazandırılması sorunu; Türkçe ve bilim dili sorunu; Radyo, televizyon, basın, internet gibi kitle iletişim araçlarında Türkçeye gereken özenin gösterilmemesi sorunu; Türkçe öğretimindeki sorunlar; Türk dünyası ile ortak iletişim dili sorunu; Dil politikalarında kararlı bir tutum izlenmemesi sorunu. Bu sorunlara yönelik çözüm önerileri.

 

Dersin Adı Yarıyılı Z/S T+U Kredisi AKTS
Türk Dili II Bahar Yarıyılı Zorunlu 2+0 2 2

 

Dersin Kodu TRK102
Dersin Dili Türkçe
Dersin Amacı Çağın sürekli ilerleyen şartlarına uygun olarak farklı alanlarda öğrenim gören gençlerimize ana dili sevgisini ve bilincini kazandırmak. Hayatın her alanında ve her meslek grubunda gerekli olan dilin doğru, güzel ve etkili kullanılması. Öğrencilere her alanda kendilerini yeterli ve açık bir biçimde ifade edebilme becerisinin kazandırılması. Mesleki yönden çağdaş bilgilerle donanmış bireyleri dil ve edebiyat tarihi yönünden aydınlatmak.
Dersin Öğrenme Çıktıları 1.Yazılı ve sözlü anlatım becerilerini geliştirir.

2.Yazılı ve sözlü kompozisyon türleri hakkında bilgi sahibi olur.

3.Bilimsel kavramları ve bilimsel yazı hazırlama tekniklerini bilir ve uygular. Bilimsel araştırmada yer alması gereken aşamaları bilir ve tanımlar

4.Temel dil becerileri hakkında genel bilgi sahibi olur.

 

DERS İÇERİĞİ
1. HAFTA KOMPOZİSYONLA İLGİLİ GENEL BİLGİLER

Yazılı ve Sözlü Kompozisyon. Yazılı anlatımda plan nasıl yapılmalı? Konularına göre paragraf çeşitleri. Paragrafta anlatım türleri. Düşünceyi geliştirme yolları.

2. HAFTA YAZILI KOMPOZİSYON TÜRLERİ

A) Resmî Yazılar: Dilekçe, tutanak, rapor, özgeçmiş, gibi resmî yazı türlerinin tanımları, başlıca özellikleri ve bunlarla ilgili örnekler.

3. HAFTA YAZILI KOMPOZİSYON TÜRLERİ

B) Fikrî Yazılar: Makale, fıkra, bildiri, eleştiri, deneme gibi fikrî yazı türlerinin tanımı, başlıca özellikleri ve bunlarla ilgili örnekler.

4. HAFTA ŞİİR

Türk Şiir Gelenekleri: Klasik şiir, Halk şiiri, Modern şiir geleneği ve özellikleri. İçerik bakımından şiir türleri.

5. HAFTA TİYATRO

Tiyatronun tanımı ve önemi, başlıca tiyatro terimleri. Geleneksel sahne oyunlarımız (Meddah, Ortaoyunu, Karagöz-Hacivat). İçerik bakımından tiyatro çeşitleri (Trajedi, komedi, dram).

6. HAFTA HİKÂYE VE ROMAN

Hikâyenin tanımı ve başlıca özellikleri, kurgu bakımından hikâye türleri. Romanın tanımı ve başlıca özellikleri. Konularına göre roman türleri. Hikâye ve roman arasındaki ayırt edici özellikler.

7. HAFTA DESTAN

Destan türünün tanımı ve genel özellikleri. Doğal destanlar ve oluşum aşamaları, yapay destanlar. İslamiyet’in kabulünden önceki ve sonraki doğal Türk destanları. Türk destanlarında tipler ve motifler.

8. HAFTA ARA SINAV
9. HAFTA MASAL- GEZİ YAZISI-ANI

Masal türünün tanımı, halk masalları ve sanat masalları. Masalların başlıca özellikleri. Gezi yazısının tanımı ve başlıca özellikleri. Bir edebî tür olarak anı ve başlıca özellikleri.

10. HAFTA SÖZLÜ KOMPOZİSYON

Sözlü kompozisyon ve iletişim kavramı. İletişimin unsurları. İletişimin türleri ve engelleri. Türkçeyi doğru ve güzel kullanmak.

11. HAFTA SÖZLÜ KOMPOZİSYON TÜRLERİ

Nutuk, konferans, mülakat, panel, seminer, münazara gibi sözlü kompozisyon türlerinin tanımı ve başlıca özellikleri.

12. HAFTA BİLGİ KAYNAKLARINA ERİŞİM VE KÜTÜPHANE KULLANIMI

Biçim ve niteliklerine göre bilgi kaynakları. Bilgi kaynaklarının araştırılması ve kütüphane kullanımı.

13. HAFTA BİLİMSEL YAZI HAZIRLAMA TEKNİKLERİ

Kuram, yasa, ilke, sistem, yöntem gibi başlıca bilimsel terimler. Bilimsel yazının tanımı ve bilimsel araştırmanın planı. Bilimsel araştırmada üslup, alıntı yapma ve kaynak gösterme hususunda önemli noktalar.

14. HAFTA EDEBİYAT VE DÜŞÜNCE DÜNYASI

Edebiyatımızda yer alan Tanzimat, Servet-i Fünûn, Fecr-i Atî, Milli Edebiyat gibi başlıca edebî dönemler ve akımlar. Cumhuriyet sonrasında şiir, tiyatro, roman ve hikâye gibi başlıca edebî türlerin seyri.

TÜRK DİLİ I (TRK101) DERSİ İÇİN KAYNAK ESERLER

AKSAN, Doğan (2009). Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

BİLGEGİL, Kaya (1963). Türkçe Dilbilgisi I-II, Ankara.

BOZ, Erdoğan (2004). Türkiye Türkçesi Grameri, Türk Dili ve Kompozisyon, Afyon Eğitim, Sağlık ve Bilim Araştırma Vakfı Yayını, Afyon.

DOĞAN, Enfel (2012). Türkçe Cümle Bilgisi I, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.

ERGİN, Muharrem (1998). Üniversiteler İçin Türk Dili, Bayrak Basım Yayım Tanıtım. İstanbul.

ERCİLASUN, Ahmet B. (2010). “Türkçede Seslerin Sınıflandırılması”, Türk Dili ve Kompozisyon, Ekin Yay. Bursa.

GABAİN, A.Von. Eski Türkçenin Grameri, TDK Yay. Ankara, 2007.

GÖKER, Osman (1998). Üniversite Öğrencileri İçin Türkçe, Doğuş Matbaacılık, Ankara.

GÜLENSOY, Tuncer (2010). Türkçe El Kitabı (6. Baskı), Akçağ Yay. Ankara.

GÜLSEVİN, Gürer; BOZ, Erdoğan; AYPAY, İrfan; SARI, Mehmet (2004). Türk Dili ve Kompozisyon, Afyon Eğitim, Sağlık ve Bilim Araştırma Vakfı yay. Afyonkarahisar.

HATİBOĞLU, A. Necip (2003). Üniversitede Türk Dili, Barış Yayınevi, Ankara.

HENGİRMEN, Mehmet (2007). Türkçe Dilbilgisi, Engin Yayınları, Ankara.

KARAHAN, Leyla (2010). Türkçede Söz Dizimi, Akçağ Yayınları, Ankara

KOLCU, Hasan (Başkanlığında) (2012). Türk Dili, Umuttepe Yay. Kocaeli.

KORKMAZ, Zeynep (2010). “Yeryüzündeki Diller”, Türk Dili ve Kompozisyon, Ekin Yay.

Bursa.

KORKMAZ, Zeynep v.d. (1997). Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri, YÖK Yay, Ankara.

KÜLTÜRAL, Zühal (2009). Türkiye Türkçesi Cümle Bilgisi, Simurg Yayınları, İstanbul.

PİLANCI, Hülya (2006). Türk Dili, Anadolu Üniversitesi Yayını, No:1473, Eskişehir.

SARI, Mehmet (2011). Fakülte ve Yüksekokullar için Türk Dili Ders Kitabı, Okutman Yay. Ankara.

SAUSSURE, F. (2001). Genel Dilbilim Dersleri (Çev.: Berke Vardar), Multilingual Yay. İstanbul.

TUĞLUK, İbrahim Halil (2016). Türk Dili-Yazılı ve Sözlü Anlatım, Gazi Kitabevi, Ankara.

Yazım Kılavuzu (2012).Türk Dil Kurumu Yay., Ankara.

 

TÜRK DİLİ II (TRK102) DERSİ İÇİN KAYNAK ESERLER

AKYÜZ, Çiğdem (2010). Manas Destanı’nda Alp Kadın Tipi, Mukaddime Sayı: 1.

ARICI, Ali Fuat (2004). Tür Özellikleri ve Tarihlerine Göre Türk ve Dünya Masalları, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi sayı:26, Erzurum.

ATAY, Falih Rıfkı (2004). Çankaya, Pozitif Yay. İstanbul.

BANG, W. ARAT, R. Rahmeti (1936). Oğuz Kağan Destanı, Burhaneddin Basımevi, İstanbul.

BORATAV, Pertev Naili (1984). Köroğlu Destanı, Adam Yayıncılık, İstanbul.

BOZ, Erdoğan (2005).Türk Dili I-II, Afyon Eğitim Sağlık ve Bilimsel Araştırma Vakfı Yayınları, Afyonkarahisar.

ÇAĞBAYIR, Yaşar (2007). Ötüken Türkçe Sözlük1-5, Ötüken Yayınları, İstanbul.

ELÇİN, Şükrü (1963). Atların Doğuşları İle İlgili Efsaneler, Türk Folklor Araştırmaları, İstanbul.

ELÇİN, Şükrü(1986). Halk Edebiyatına Giriş, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara

ERGİN, Muharrem (2008). Dede Korkut Kitabı, 41. Baskı, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.

DİLÇİN,Cem (1995).Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

Güzel Yazılar Şiirler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1997.

KAPLAN,Mehmet(2001).Şiir Tahlilleri II, Dergah Yayınları, İstanbul.

KAPLAN, Mehmet (2005). Oğuz Kağan-Oğuz Han Destanı, Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 3, Tip Tahlilleri, Dergâh Yayınları, İstanbul, s.11-25.

KARAALİOĞLU, Seyit Kemal(1983). Ansiklopedik Edebiyat Sözlüğü, İnkılap ve Aka Kitabevleri, İstanbul.

KARAALİOĞLU(1995) Seyit Kemal, Sözlü/Yazılı Kompozisyon Konuşmak ve Yazmak Sanatı, İnkılâp Kitabevi,26. Baskı İstanbul.

KAVCAR, Cahit, Ferhan OĞUZKAN, AKSOY (2004). Yazılı ve Sözlü Anlatım, Anı Yay. 5.Baskı, Ankara.

KÖPRÜLÜ, M. Fuad (2002). Selçukîler Zamanında Anadolu’da Türk Medeniyeti, Milli Tetebbûlar Mecmuası, C.II, No:5, s.214.

KÜÇÜK,Sebahattin, (1994).Bâkî Divanı, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

MADEN, Sedat (2008). Türk Edebiyatında Seyahatnameler ve Gezi Yazıları, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 37 Erzurum.

ÖGEL, Bahaeddin (1971). Türk Mitolojisi, Ankara.

PİLANCI,Hülya (editör),(2006).Türk Dili, Anadolu Üniversitesi Yayını No: 1473, Açık Öğretim Fakültesi Yayını No: 786, Eskişehir.

SARI,Mehmet( 2011).Türk Dili Ders Kitabı, Okutman Yayıncılık, Ankara.

TEZEL, Naki (1997). Türk Masalları I-II, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

TOLKİEN, J.R.R. (1999). Peri Masalları Üzerine (Çeviri: Serap Erincin), Altıkırkbeş

Yayınları, İstanbul.

YARDIMCI, Mehmet (2007). Destanlar, Ürün Yayınları, Ankara.